|
|
|
|
پایگاه اطلاع رسانی دکتر رضا شجیع- یادداشت های من
|
کتاب «ورزش و شخصیت اخلاقی» منتشر شد
|
|
| حذف تصاویر و رنگ‌ها | تاریخ ارسال: 1399/7/15 | |
کتاب «ورزش و شخصیت اخلاقی» منتشر شد
در حوزهء اخلاق، بحث بر سر خوبی و بدی یا درستی و نادرستی است. قانع شدن ما بر سر درستی یا نادرستی رفتارها، اخلاق را در زمرهء مقولات هنجاری قرار می‌دهد. جایی که باید برای اثبات درستی یا نادرستی هر چیز به سراغ استدلال‌هایمان برویم؛ دیگر صحبت از اختلاف نظر بر سر دمای جوش آب نیست، که اگر بود پاسخش را در آزمایشگاه پیدا می‌کردیم. صحبت از تفکر و استدلال است و مگر میشود استدلال‌هایمان با ایدئولوژیمان آمیخته نباشد. ایدئولوژی‌ها احساسات زودگذر و دم دستی نیستند، آن‌ها در پی سال‌ها تعامل ذهن و ساختارهای اجتماعی شکل میگیرند و در نهایت تثبیت می‌‌شوند. بنابراین، ایدئولوژی‌ها دیگر دروغ نمی‌گویند. آن‌ها تصویری واقعی از باورهای سفت و سخت ما هستند و دقیقاً همان چیزهایی هستند که ما برای دفاع از آن‌ها سر و دست خواهیم شکست. بنابراین قضاوت‌های اخلاقی ما آغشته به ایدئولوژی است و این امر؛ تحلیل نیت‌های اخلاقی ما را با سختی و پیچیدگی مواجه می‌کند. به همین دلیل است که معیار اصلی قضاوت اخلاقی در دنیای پیشرفته غرب «رفتار حرفه‌ای» است. این کدهای رفتاری مبتنی بر اخلاق حرفه‌ای هستند که مبنای قضاوت قرار میگیرند و اساساً قوه عاقله سازماندهی «بازی» یا «رقابت»، در جهت وضع مقررات، آداب و سننی است که مرتباً رفتار ما را به‌دنبال آن‌چیزی که از منظر خودش «باید» و «نباید» مطلوب حرفه و جمع تلقی میشود سوق داده و تنظیم کند. در این موقعیت، رفتارهای درست باعث برانگیختن احترام دیگران شده و رفتارهای نادرست، احتمالاً زمینه دفع و یا نفی رابطه متقابل را فراهم می‌کنند. اما اگر ماجرا معکوس شود چه؟ «فرهنگ بی‌احترامی» واژه‌ای است که کلیفورد و فیزل از آن برای تشریح این موقعیت معکوس استفاده می‌کنند. جایی که شما برای پیشرفت، موفقیت و از همه خنده‌دارتر برای کسب احترام دیگران، باید به شخصی غیرمحترم تبدیل شوید و قسمت تلخ ماجرا آنجا است که بدون رفتار غیرمحترمانه، احترامی هم نصیب شما نخواهد شد.
آنچه بیان شد؛ بخش بسیار کوچکی از پیچیدگی‌های مقوله اخلاق در ورزش است و این در حالی است که خرده فرهنگ ورزش با فرهنگ‌های دیگر و بزرگتری نظیر فرهنگ عمومی، جهانی، دینی و غیره متصل و مشخصاً در تعامل است. کتاب «ورزش و شخصیت اخلاقی» کتابی است که می‌تواند ما و به طور ویژه مربیان ورزشی را از سردرگمی در مقولهء اخلاق ورزشی نجات دهد. کتاب به مانند سطل آب سردی که بر روی فرد خوابزده ریخته میشود، ذهن ما را با چالش و البته کمی گیجی مواجه می‌کند. چراکه زمینه‌ساز طرح پرسش‌هایی جدی است و در خلال تکاپو برای یافتن پاسخ، اهداف و ارزشهای ما را نیز به نقد می‌کشد. بی‌تردید کتاب برای مربیان جذاب، و آموزنده است. چراکه نقش آن‌ها را به جایگاه «معلمان اخلاق» ارتقاء داده و بر ضرورت درک این جایگاه تأکید می‌کند. ضمن اینکه مملو از راهکارها و دستورالعمل‌های کاربردی برای مواجه با موقعیت‌های دشوار اخلاقی است.
فصل اول کتاب شما را به بازاندیشی در مورد تجارب فردیتان به عنوان یک مربی دعوت می‌کند. جایی که از شما می‌خواهد به ماهیت ورزش و سازگاری رفتارهایتان با این ماهیت فکر کنید. فرآیندی که اندیشیدن پیرامون آن، بسیار پیچیده و در عین حال مهم است. اما در فصل دوم از شما خواسته میشود در مورد ماهیت فعالیت‌هایی که درگیرشان هستید بیندیشید و از منظر دیگر مربیان هم به موضوع نگاه کنید. از منظر برخی مربیان، تجربه‌ی رقابت و مسابقه دارای ارزش ویژه تربیتی نیست، و این در حالی است که از منظر برخی دیگر، مشارکت ورزشی یک تجربه ارزشمند تربیتی است که توجه به آن ضروری است. بنابراین فصل دوم به تشریح چرایی و ضرورت اخلاق ورزشی می‌پردازد.
فصل سوم تا هفتم کتاب به تشریح چرایی احترام به حریفان، احترام به تیم و هم تیمی‌ها، احترام به مسئولین برگزاری، احترام به بازی و در نهایت احترام بین مربی و بازیکنان اختصاص یافته است. بدون تردید خوانندگان و به‌ویژه مربیان با جنبه‌های مختلف «احترام» به عنوان یک اصل اخلاقی بسیار مهم و ضروری آشنا شده و دستورالعمل‌های کاربردی و مؤثری برای آموزش آن به ورزشکاران جوان پیدا می‌کنند. در نهایت، فصل انتهایی کتاب حاوی نکات ارزشمندی پیرامون درک ما از دنیای ورزش و دنیای واقعی است که زمینه دستیابی به یک نگرش فلسفی عمیق‌تر، نسبت به ورزش و اخلاق ورزشی را برایمان فراهم می‌کند. در نهایت کتاب حاضر؛ خوانندگان کتاب و به‌ویژه مربیان ورزشی را به تفکری عمیق دعوت می‌کند و معتقد است؛ ورزش بدون تفکر به مانند زندگی آزموده شده، ارزش پرداختن ندارد.
بسیار مایهء خرسندی است که کمیت کتاب‌های مرتبط با حوزه اخلاق ورزشی به میزان قابل توجهی در سال‌های اخیر افزایش یافته و این امر به تدریج زمینهء گسترش گفتگوهای اخلاقی و در نهایت ساخت گفتمان‌های بومی این حوزه را فراهم نموده است. با این‌حال هم‌چنان شکاف عمیقی میان آنچه در مجامع علمی و دانشگاهی گفته میشود با آنچه در میدان‌های ورزشی رخ می‌دهد وجود دارد. به نظر می‌رسد صاحب‌نظران حوزه‌ی اخلاق ورزشی در تفسیر و تبیین عملیاتی یافتهها و دستاوردهای علمی این حوزه مسئول هستند و کتاب «ورزش و شخصیت اخلاقی» از این منظر کتابی کاربردی، ساده و منحصر به فرد محسوب میشود. در پایان ضمن قدردانی از حمایت‌های جناب آقای دکتر محمود گودرزی و راهنمایی‌های ایشان در دوره پسادکتری اخلاق ورزشی دانشگاه تهران، بر خود لازم می‌دانم از هدایت‌های استاد گرانقدرم جناب آقای دکتر سید عبدالحمید احمدی، و همچنین از انتشارات وزین «حتمی» به جهت پذیرش انتشار این کتاب تشکر و قدردانی نمایم. امید است کتاب حاضر از سوی مدیران و مربیان ورزش کشور مورد توجه و عنایت ویژه قرار گیرد. |
|
|
نشانی مطلب در وبگاه پایگاه اطلاع رسانی دکتر رضا شجیع:
http://shajie.ir/find.php?item=1.83.984.fa
برگشت به اصل مطلب
|
| |
